Ruby và Python là hai trong số các ngôn ngữ lập trình được sử dụng phổ biến nhất để lập trình ứng dụng. Theo khảo sát hàng năm của Stack Overflow, được đánh giá bởi hơn 90.000 lập trình viên trên toàn thế giới. Ruby và Python nằm trong Top 15 ngôn ngữ lập trình có nhu cầu cao nhất trong năm 2019. Cho bạn nào chưa biết thì trên thế giới có khoảng 700 ngôn ngữ lập trình nhé.
Ruby và Python có rất nhiều điểm chung. Chúng đều là các ngôn ngữ hướng đối tượng bậc cao, tập trung vào sự đơn giản và rõ ràng. Tuy nhiên, như trên tiêu đề của bài viết, hôm nay chúng ta sẽ so sánh hai ngôn ngữ này để tìm ra ngôn ngữ nào tốt hơn cho các dự án lập trình ứng dụng web của bạn.
Trước tiên, chúng ta hãy bắt đầu tìm hiểu những thông tin cơ bản về Ruby và Python trước khi tiến hành so sánh.
Ruby
Ruby được phát hành vào năm 1995. Yukihiro Matsumoto, người sáng lập Ruby, cho biết: Mục đích của Ruby là làm cho các lập trình viên cảm thấy hài lòng. Ruby được thiết kế như một ngôn ngữ thân thiện với các lập trình viên. Nó cũng là một ngôn ngữ rất linh hoạt cho phép các lập trình viên dễ dàng thay đổi các yếu tố của nó và kết hợp các cách tiếp cận khác nhau theo nhiều cách mạnh mẽ. Ngôn ngữ này tập trung vào nhu cầu của con người, chứ không phải là máy tính.
Bất kỳ loại phần mềm nào cũng có thể được tạo ra với sự trợ giúp của Ruby, từ web đến các ứng dụng di động. Tuy nhiên, Ruby có thể được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau, nhưng nổi tiếng nhất vẫn là dùng để xây dựng các ứng dụng web. Ruby on Rails (RoR), một framework ứng dụng web mã nguồn mở được viết bằng Ruby, tập trung vào việc lập trình đơn giản nhưng hiệu quả. RoR được các lập trình viên yêu thích vì nó cung cấp cho họ các công cụ có sẵn giúp việc lập trình ứng dụng cực kỳ nhanh.
Ruby là ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng. Trong Ruby, mọi giá trị, thậm chí là class, đều là đối tượng – object. Behavior mặc định có thể được sửa đổi bằng cách thêm các methods (phương thức) mới vào class và mở rộng các class tuỳ chỉnh. Ngoài ra, Ruby còn cho phép các lập trình viên sử dụng lại code và các đơn vị lập trình logic cho các dự án khác. Bên cạnh đó, lập trình hướng đối tượng đảm bảo tính kết hợp các đối tượng lại với nhau thành các mô đun để cấu trúc dự án trở nên rõ ràng hơn.
Ruby sử dụng trình thu gom rác là một hệ thống quản lý bộ nhớ tự động, do đó, lập trình viên không phải phân bổ bộ nhớ theo cách thủ công. Bên cạnh các tính năng hữu ích khác, Ruby còn có khả năng thích ứng cao và dễ dàng chấp nhận các bản cập nhật và bản phát hành mới.
Python
Python được tạo ra bởi một lập trình viên người Hà Lan, Guido van Rossum. Được phát hành vào năm 1991, Python là ngôn ngữ lập trình đa năng nhất cho việc lập trình back-end. Python là một ngôn ngữ kịch bản mạnh mẽ (scripting language) cho phép bạn tạo các tập lệnh và thực hiện nó nhiều lần mà không cần tốn nhiều thời gian code.
Giống như Ruby, Python là một ngôn ngữ hướng đối tượng bậc cao. Triết lý mà Python tập trung nhiều nhất là khả năng đọc. Code Python cũng giống như nói chuyện tiếng Anh với nhau vậy, cú pháp của nó rất dễ sử dụng và rất đơn giản để đọc. Đó là lý do tại sao Python là ngôn ngữ tuyệt vơi nhất cho beginners. Python cũng có tiếng tăm trong giới những lập trình viên có kinh nghiệm, những người này thường sẽ chọn Python là ngôn ngữ thứ hai hoặc thứ ba để học.
Python được thiết kế cho các chương trình khoa học và học thuật. Nó có thể xử lý khá nhanh chóng các dữ liệu lớn và được sử dụng để lập trình các trang web nặng. Python là ngôn ngữ lập trình được ưu thích nhất cho trí tuệ nhân tạo, machine learning và các ứng dụng Robot. Python còn có thể được sử dụng để lập trình các ứng dụng di động.
Python là ngôn ngữ đa nền tảng mà không cần cài đặt (portable code). Điều đó có nghĩa là các lập trình viên có thể sử dụng code Python trên nhiều hệ điều hành (Linux, Windows, Mac, Unix) mà không cần phải thay đổi code.
Framework web mã nguồn mở, Django, khuyến khích việc lập trình nhanh chóng và sạch sẽ. Framework mạnh mẽ này được dùng để xây dựng một số trang web phổ biến như Spotify, Instagram và YouTube. Không có gì ngạc nhiên khi theo đánh giá PYPL của Github, Python là ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất trong năm 2020.
Ruby vs Python: Những khác biệt chính
Như đã được đề cập, cả Ruby và Python đều là các ngôn ngữ kịch bản hướng đối tượng bậc cao thuộc thế hệ mới. Tuy nhiên, sự khác biệt chính giữa chúng là nằm ở triết lý đằng sau của mỗi ngôn ngữ. Ruby nhằm mục đích làm các lập trình viên hài lòng với cú pháp thanh lịch và đẹp đẽ, trong khi nhiệm vụ chính của Python là làm cho mọi thứ trở nên rõ ràng với các lập trình viên. Ruby cung cấp cho các lập trình viên sự tự do và linh hoạt. Họ có thể giải quyết vấn đề bằng các phương pháp khác nhau, trong khi Python chỉ có một cách chính xác để giải quyết vấn đề. Các cách tiếp cận khác nhau làm cho Ruby và Python phù hợp với các loại ứng dụng web khác nhau.
Dưới đây là bảng so sánh sự khác biệt chính giữa Python và Ruby.
Khi nào nên chọn Ruby?
Ruby sẽ là sự lựa chọn tuyệt vời cho các doanh nghiệp nhỏ và các công ty khởi nghiệp mong muốn lập trình các ứng dụng nhanh. Ruby rất hữu ích khi bạn có nhu cầu xây dựng một nguyên mẫu nhanh ngay cả khi dự án chưa được xác định rõ ràng và sẽ có các thay đổi trong tương lai. Nhìn chung, Ruby được khuyến nghị trong các trường hợp có thời gian ngắn và bị giới hạn về ngân sách.
Nếu bạn cần tìm các ví dụ cụ thể hơn về các loại ứn dụng được xây dựng tốt nhất với Ruby, thì đó là các trang web thương mại điện tử và phát nhạc trực tuyến. Shopify là một ví dụ đầy cảm hứng về giải pháp thương mại điện tử phức tạp được lập trình với sự trợ giúp của framework Ruby on Rails đã có mặt trên thị trường từ năm 2006 và là ngôi nhà chung cho hơn 800 ngàn của hàng trực truyến.
Framework Ruby on Rails hoàn toàn phù hợp với lập trình các ứng dụng web tuỳ chỉnh nhiều chức năng. Ruby còn có một trong những cộng đồng mạnh nhất, đảm bảo tài liệu đầy đủ và chính xác, kèm theo đó là một thư viện rộng lớn được gọi là Ruby gems. Chúng cung cấp các chức năng đặc biệt cho các ứng dụng Ruby và tăng tốc mọi giai đoạn trong quá trình lập trình.
Đồng thời, bạn phải nhớ rằng Ruby không phải là lựa chọn tốt nhất để tạo ra các ứng dụng web đòi hỏi phải kiểm soát toàn bộ kiến trúc sản phẩm, modules chương trình hoặc tích hợp dữ liệu.
Khi nào nên chọn Python?
Python sẽ là lựa chọn tốt hơn cho các giải pháp và ứng dụng khoa học phức tạp trên cloud. Nó cũng được sử dụng để lập trình các ứng dụng có quy mô theo chiều ngang. Các ứng dụng như vậy giúp quản lý khối lượng công việc thay đổi thường xuyên.
Xây dựng các ựng dụng với Python, có thể vượt xa các dự tích lập trình web ban đầu so với khi sử dụng Ruby. Bởi vì Python được sử dụng trong các ngành công nghiệp khác nhau, từ khoa học dữ liệu đến robot. Đó là lý do tại sao cộng đồng Python là một trong những cộng đồng đa dạng nhất. Trên Stack Overflow, cộng đồng trực tuyến lớn nhất và đáng tin cậy nhất dành cho các lập trình viên, có hơn 1.455.817 câu hỏi về Python.
Python, kết hợp với thư viện TensorFlow, đơn giản hoá đáng kể việc lập trình các giải pháp dựa trên AI vì nó có các thuật toán machine learning tích hợp. Python cũng được sử dụng rộng rãi trong xử lý và phân tích dữ liệu. Nó đặc biệt hữu ích trong phân tích âm thanh và video nhờ khả năng hiển thị dữ liệu và khả năng sắp xếp dữ liệu của nó.
Kết luận
Sẽ là không công bằng khi tuyên bố đâu mới là người chiến thằng. Cả hai đều là ngôn ngữ bậc cao mạnh mẽ được các lập trình viên yêu thích. Tuy nhiên, bạn phải nhớ rằng Ruby và Python phù hợp với các loại ứng dụng khác nhau. Nếu bạn đang có kế hoạch lập trình các trang web và ứng dụng dữ liệu nặng với các yếu tố có machine learning, hãy chọn Python. Trong trường hợp, bạn muốn lập trình ứng dụng web nhanh, Ruby sẽ là sự lựa chọn tuyệt vời.
