Ở Việt Nam, tháng 7 thường được gọi là “tháng cô hồn”. Vậy khái niệm này ở đâu ra? “Tháng cô hồn” và “Cô hồn” có được nhắc đến trong kinh điển Phật Giáo hay không?
Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu một thế giới khá thú vị, phổ biến trong văn hóa khắp cả thế giới, đó là “cô hồn”
Lưu ý: đây là một bài viết học thuật. Mình tổng hợp kiến thức từ nhiều nguồn. Phần lớn là từ tài liệu liên quan đến Phật Giáo Nguyên Thủy. Mình sẽ không tranh luận đúng sai vì nó quá tầm của người bình thường chúng ta. Cũng như việc tranh luận này cũng không dẫn đến đâu. Bạn có thể đơn thuần xem như một tài liệu tham khảo để có thêm một góc nhìn về thế giới.
CÔ HỒN LÀ GÌ?
Trong kinh điển phật giáo, có một loại chúng sanh được gọi là “Peta“, dịch sang tiếng Việt là “Ngạ quỷ“. Có hẳn một quyển kinh trong Tiểu Bộ Kinh có tên là “Ngạ quỷ truyện”
Tùy theo văn cảnh và văn hóa, loài này còn được gọi bằng nhiều tên khác như: cô hồn, hồn ma, quỷ đói, dã quỷ, vong linh…
Ngạ quỷ là một trong 4 cảnh khổ trong cõi dục giới, chính là cõi mà loài người chúng ta đang sống (xem lại bài “Thuyết đa vũ trụ và phật giáo“). Hay nói cách khác, loài này sống ngay xung quanh chúng ta. Có thể lúc bạn đang đọc bài viết này cũng có 1 con ngạ quỷ đang ngồi kế bên đọc chung.
Tuy nhiên, cấu trúc vật chất của loài này rất vi tế, con người phần lớn không thể thấy hoặc nghe âm thanh của ngạ quỷ. Một số người có khả năng đặc biệt có thể nhìn thấy ngạ quỷ, thậm chí giao tiếp với chúng. Những người này được gọi là “Nhà ngoại cảm” hay “nặng vía”. Một số con vật cũng có khả năng nhìn thấy ngạ quỷ.
Mình có người quen có thể nhìn thấy cõi này. Nhưng họ nói không có gì phải sợ. Ngạ quỷ cũng như loài súc sanh nó đi tới lui qua lại vậy thôi. Ít khi nào ngạ quỷ gây hại cho con người.
Thông thường chúng ta hay nghĩ rằng một người sau khi chết đi có thể trở thành ngạ quỷ. Tuy nhiên không chỉ có con người chết tái sanh thành ngạ quỷ. Súc sanh cũng có thể chết tái sanh thành ngạ quỷ, hay chúng sanh dưới địa ngục sau khi hết thọ mạng cũng có thể “trồi lên” tái sanh thành ngạ quỷ.
Đặc điểm chung của hầu hết các chúng sanh thuộc loài này là có tâm thức và thể xác chịu rất nhiều đau khổ. Chúng thường xuyên sống trong cảnh dằn vặt đau đớn về tâm thức và thể xác. Phổ biến là loại quỷ đói. Loài này được mô tả trong kinh điển là có cái bụng rất to nhưng cái cổ thì nhỏ xíu nên chúng ăn được rất ít, không thể thõa mãn được cơn đói khát.
Ngoài ra có các loại ngạ quỷ thường xuyên bị lạnh, bị nóng, ngạ quỷ xương (cơ thể toàn xương), ngạ quỷ ăn phân, ngạ quỷ dái to, ngạ quỷ không đầu v.v…
Ngạ quỷ được xếp vào loại Hóa Sanh. Tức sinh ra mà không cần sự giao hợp của 2 cá thể cha mẹ. Sau khi một cá thể chết tâm thức tự kết hợp với vật chất tạo nên hình hài mới nên được gọi là hóa sanh.
NGUYÊN NHÂN MỘT NGƯỜI BỊ TÁI SANH VÀO CÕI NGẠ QUỶ
Một người bị tái sanh vào cõi ngạ quỷ do nhiều nguyên nhân. Một số có thể kể đến như:
– Chết oan. Do bị chết oan, người này tâm thức còn thù hận và dính mắc với kiếp sống hiện tại. Do tâm dính mắc này họ tái sanh lại vào nơi chốn cũ của họ, hoặc nơi họ chết. Thường thấy là những ngạ quỷ do người tử trận tái sanh, người bị giết, bị tai nạn giao thông…
– Dính mắc vào gia đình. Những người dính mắc quá nhiều vào tài sản, con cái, vợ chồng, người yêu sau khi chết có thể tái sanh thành ngạ quỷ ngay trong chính gia đình của họ.
– Do tạo nghiệp xấu. Do lúc còn sống thường xuyên làm những việc xấu. Tâm thức của họ bị ám ảnh bởi những việc xấu này nên sau khi chết có thể tái sanh vào cảnh ngạ quỷ. Những người này thường làm các nghề tà mạng như: đồ tể, buôn bán vũ khí, buôn bán thuốc độc…
NGẠ QUỶ CÓ ĐÁNG SỢ KHÔNG?
Ngạ quỷ là một giống loài cấp thấp hơn loài người, được xếp chung nhóm với súc sanh. Bản thân mình thấy người ta chết vì mấy con súc sanh như rắn, bò cạp, chó v.v… chứ chưa thấy ai bị ngạ quỷ cắn chết bao giờ.
Tuy nhiên ngạ quỷ cũng không hoàn toàn vô hại. Có một ít loại ngạ quỷ có thần thông, năng lực nhất định có thể quấy phá con người. Nhưng số này chiếm rất ít. Và bản thân mình sống đạo đức tốt đẹp thì không có gì phải sợ. Chẳng phải ông bà mình có câu “đi đêm có ngày gặp ma” sao? Nếu không làm việc xấu thì không có gì phải sợ ngạ quỷ.
Ngoài ra, không phải nơi nào cũng có ngạ quỷ. Chúng thường tập trung nhiều ở những hoàn cảnh nhất định. Cũng giống như súc sanh nơi nào có hoàn cảnh sống thuận lợi thì chúng tập trung đông đúc.
Vậy nơi nào tập trung nhiều ngạ quỷ?
Nơi nào kiếm ăn được thì tập trung nhiều ở đó 😀
Đó là lý do ở Huế có rất nhiều ngạ quỷ. (Các bạn ở Huế vào cho ý kiến). Ở Huế người ta cúng cô hồn rất nhiều. Tiếng lành đồn xa nên ngạ quỷ về đây tụ tập nhiều vô số để kiếm ăn.
Chùa chiền cũng là nơi có nhiều ngạ quỷ xung quanh. Lý do là loài này rất khổ, cần được chia phước để sớm được tái sanh vào cõi khác. Chúng tụ tập quanh chùa để mong được mọi người hồi hướng chia phước cho chúng.
Ở đây mình giải thích một chút về khái niệm “hồi hướng, chia phước”. Khi làm một việc tốt bạn cảm thấy vui và kể chuyện này cho người khác nghe, mong họ cũng cảm thấy vui vẻ vì việc tốt này, đó được gọi là hồi hướng. Mình có thể hồi hướng cho người sống như thành viên của nhóm “Tâm Sự Underground” hoặc hồi hướng cho hàng khuất mặt khuất mày như “Tâm sự Underworld” chẳng hạn.
Người được hồi hướng nếu cảm thấy vui vẻ chung, họ sẽ có được tâm trạng tốt, giúp sức khỏe, thọ mạng tốt hơn. Cũng như vậy nếu mấy con ngạ quỷ nào khôn biết vui vẻ với phước báu người khác hồi hướng cho chúng thì chúng sẽ bớt khổ tâm, khổ thân và sớm được tái sanh vào kiếp khác tốt đẹp hơn.
Cho nên sau này đi chùa chiền làm việc tốt bạn nên hồi hướng cho mấy con ngạ quỷ xung quanh đó coi như là bố thí làm việc thiện giúp đời.
Về việc ngạ quỷ tụ tập quanh chùa, đây cũng là nguyên nhân dân BĐS rất ngại đụng đến nhà gần chùa. Nhà gần chùa thì rất khó bán vì lý do tâm linh. Những nhà gần chùa người ta thường gọi là “Xóm chùa”. Từ trước đến nay xóm chùa luôn có tiếng là quậy phá. Không rõ do trùng hợp hay do mấy con ngạ quỷ tụ tập lập hội cô hồn các đảng.
CÚNG CÔ HỒN HAY CÚNG NGẠ QUỶ CÓ LỢI ÍCH KHÔNG?
Một cách khác để giúp cho mấy con ngạ quỷ ngoài việc hồi hướng là cho chúng ăn để chúng bớt đói khổ. Đây là một dạng bố thí. Người Việt mình thường dùng chữ “Cô hồn” để chỉ những con ngạ quỷ không nơi nương tựa, không có người cho ăn. Nên nhiều người đem đồ ăn để ngoài đường là vậy. Ở Mỹ có hội “Animal Rescue” thì ở Việt Nam mình có hội “Ghost Rescue”
Trong kinh Tăng chi bộ, chương 10. Đức Phật có nói việc cúng đồ ăn cho người thân đã khuất thì họ có thể ăn được nếu họ tái sanh vào ngạ quỷ.
Ngoài ra có nhiều ngạ quỷ “ăn hỗn” kiểu chỗ nào có đồ ăn nhậu nhẹt thì chúng nhào vô ăn chung. Đôi khi chúng nhập vào người nào đó để hưởng chung cái khoái lạc của đám đông nhậu nhẹt. Dân mình hay dùng từ “con ma men” chắc cũng có liên quan đến vụ này.
Còn việc cúng vàng mã thì sao?
Cúng vàng mã là một hủ tục mê tín xuất phát từ Trung Quốc theo quan điểm “dương sao âm vậy”. Đạo Phật không có chủ trương này.
Thời nay người ta còn đốt khẩu trang ngừa covid19 xuống dưới nữa. Thật không hiểu nổi. Đốt xe cộ điện thoại xuống địa ngục không biết có sóng 4G hay đường xá để chạy không? Con ma chạy xe trước giờ mình chỉ thấy Ghost Rider trong phim Hollywood thôi.
THÁNG CÔ HỒN
Tháng cô hồn cũng là một khái niệm xuất phát từ văn hóa dân gian Trung Quốc, không có trong kinh điển Phật Giáo. Theo quan điểm này thì rằm tháng 7 Diêm Vương sẽ mở cổng địa ngục cho mấy con ma dưới địa ngục đi du lịch hè và ân xá một mớ cho tái sanh đi cõi khác.
Quan điểm này mâu thuẫn với vũ trụ quan Phật Giáo. Theo kinh điển thì Chúng Sanh Địa Ngục và Ngạ Quỷ là 2 loài khác nhau sống ở 2 thế giới khác nhau. Giống như bạn so sánh con cá dưới nước với con kiến trên cạn vậy. Không có chuyện chúng sanh địa ngục có thể ra khỏi địa ngục lên đây chơi. Bài viết về chúng sanh địa ngục mình sẽ viết riêng một bài để mọi người tiện theo dõi.
Tuy nhiên trong tháng này người ta khuyến khích nhau làm từ thiện, tránh sát sanh cũng là một phong tục tốt.
#buddism
